Hoe wordt een gebied Werelderfgoed?

Om op de Werelderfgoedlijst te komen moet een gebied zich op drie manieren kwalificeren: het moet aan één van de selectiecriteria van UNESCO voldoen, het moet compleet zijn én adequaat worden beheerd en beschermd. Op alle drie vlakken moet een gebied scoren zodat het een ‘Uitzonderlijke Universele Waarde’ kan worden toegekend. Dit is dan ook het laatste stukje van de puzzel om als Werelderfgoed ingeschreven te kunnen worden. De Waddenzee voldoet aan alle eisen.

Uitzonderlijke Universele Waarde

Een 'Uitzonderlijke Universele Waarde' (OUV, ‘Outstanding Universal Value’) beschrijft waarom het aangewezen gebied één van de meest bijzondere plekken op aarde is. Uitzonderlijke Universele Waarde staat voor een culturele en/of natuurlijke betekenis die zo uitzonderlijk groot is dat het de nationale grenzen overschrijdt en van gemeenschappelijk belang is voor huidige en toekomstige generaties van de hele mensheid. Daardoor is de permanente bescherming van dit erfgoed van het grootste belang voor de internationale gemeenschap als geheel.

De OUV van de Waddenzee is dat de Waddenzee het grootste getijdengebied ter wereld is, waar natuurlijke processen ongestoord kunnen verlopen door het hele gebied. Het gebied omvat een groot aantal overgangszones tussen land en zee en het zoetwatermilieu, en het is rijk aan soorten die speciaal zijn aangepast aan de veeleisende omgevingscondities. Het is een van de belangrijkste gebieden voor trekvogels en is verbonden met andere belangrijke locaties voor deze
trekvogels op het noordelijk en zuidelijk halfrond.

Criteria waaraan voldaan werd

Een gebied moet ten minste aan één van de tien selectiecriteria van UNESCO voldoen (OG para 77 i-x). De Waddenzee voldoet aan drie:

Geologische processen (Criterium viii)

Nergens anders op aarde is er zo'n gevarieerde en dynamische kustzone van deze omvang die voortdurend wordt gevormd en veranderd door wind en getijden. Deze natuurlijke processen voltrekken zich sinds millennia grotendeels ongestoord in de hele Waddenzee, waarbij eilanden, zandbanken, geulen, slikplaten, prielen, kwelders en duinen gevormd worden. Deze processen kunnen we tot de dag van vandaag ervaren.

Ecologische en biologische processen (Criterium ix)

De Wadden-natuur getuigt op onschatbare wijze van de dynamische aanpassingen van planten, dieren en hun omgeving aan wereldwijde veranderingen, in het verleden en nu. De biomassaproductie is een van de hoogste in de wereld en biedt ruim voedsel aan vissen, schelpdieren en vogels.

Biodiversiteit (Criterium x)

Ondanks dat het gebied relatief rustig lijkt, hoort het Werelderfgoed Waddenzee bij de grootste wildernisgebieden van Europa en is een van de belangrijkste hotspots van biodiversiteit ter wereld. De Waddenzee biedt ruimte aan meer dan 10.000 soorten planten en dieren. Verder speelt de Waddenzee een onmisbare rol over haar grenzen heen: de rijkdom aan plaatselijke soorten is cruciaal voor zo’n 12 miljoen trekvogels die een tussenstop in het gebied maken op reis naar hun winter- of zomerverblijfsgebieden.

Intact en beschermd

Last but not least speelt de bescherming, het beheer, de authenticiteit en de integriteit van een gebied een rol bij de besluitvorming van het Werelderfgoed-comité.

Integriteit (compleetheid en intactheid)

Het Werelderfgoed Waddenzee bestaat uit alle facetten (soorten, leefgebieden, processen) waaruit een natuurlijk en dynamisch waddengebied wordt gevormd. Het gebied is groot genoeg om veilig te stellen dat deze uitzonderlijke aspecten van een van ’s werelds belangrijkste ecosystemen volledig worden omvat en beschermd.

Bescherming en beheer

Bescherming en beheer van het Werelderfgoed-gebied zijn effectief veiliggesteld. De uitzonderlijk goede bescherming van de Waddenzee is het resultaat van vier decennia gezamenlijke inspanningen door Denemarken, Duitsland en Nederland op het vlak van natuurbescherming. Door samen te werken in de Trilaterale Waddenzee Samenwerking zorgen deze landen voor een geïntegreerd beheer van het gebied. Elk land heeft uitgebreide beschermingsmaatregelen geïmplementeerd. Daarmee voldoen de drie landen aan hun gezamenlijke verantwoordelijkheid jegens de wereldgemeenschap en de huidige en toekomstige generaties.